Mới đây, Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa đã đệ trình Luật Di trú mới (Nghị định số 6/XVII) lên Tòa án Hiến pháp để xem xét khẩn cấp. Với thời hạn ra quyết định là 15 ngày, động thái này đã tạm thời hoãn việc ban hành luật và có thể tạo ra những thay đổi lớn trong các quy định về di trú tại Bồ Đào Nha.
Tổng thống Bồ Đào Nha lo ngại về tính khả thi của Dự luật
Là một giáo sư Luật Hiến pháp danh tiếng tại Đại học Lisbon, Tổng thống Marcelo Rebelo de Sousa đã bày tỏ lo ngại sâu sắc về “sự bất ổn về mặt pháp lý” và nguy cơ “bị phân biệt đối xử và đối xử phân biệt” của Dự luật. Trong thông báo chính thức gửi tới Tòa án, ông nhấn mạnh một số điều khoản trong luật có thể mâu thuẫn với các nguyên tắc hiến định, đặc biệt ở những điểm sau:
- Đoàn tụ gia đình: Tổng thống cho rằng các quy định mới đặt ra rào cản không hợp lý, yêu cầu thường trú nhân phải chờ đến 2 năm và chỉ cho phép đoàn tụ với trẻ vị thành niên đã có mặt tại Bồ Đào Nha. Điều này đặc biệt ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ em, kéo dài tình trạng chia cắt gia đình.
- Phân biệt đối xử: Dự luật có thể tạo ra sự đối xử bất bình đẳng giữa các nhóm cư dân, ưu tiên lao động có trình độ cao và người sở hữu thị thực CPLP (Cộng đồng các Quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha) hơn các diện di cư khác. Điều này có thể dẫn đến việc hình thành các “tầng lớp” người nhập cư với quyền lợi không đồng đều.
- Thời hạn xử lý kéo dài: Thời gian chờ quyết định cho việc đoàn tụ gia đình tăng gấp ba lần, lên đến 9 tháng và có thể gia hạn thêm, đi ngược lại nguyên tắc hiệu quả hành chính.
- Hạn chế tiếp cận tư pháp: Các điều kiện để khiếu nại AIMA bị siết chặt, chỉ cho phép nếu hậu quả là “nghiêm trọng, trực tiếp và không thể đảo ngược”.
Tổng thống cảnh báo những tác động tiêu cực khác của luật mới bao gồm nguy cơ chia cắt các gia đình, ảnh hưởng đến trẻ nhỏ phải xa cha mẹ; khả năng gia tăng tình trạng nhập cư bất hợp pháp do các quy định ngày càng siết chặt; nguy cơ quá tải đối với hệ thống tư pháp do lượng đơn kháng nghị tăng mạnh; và sự xuất hiện của các hình thức phân biệt đối xử thiếu công bằng.
Do đó, Tổng thống đã xác định bốn nhóm quy định cụ thể trong Nghị định số 6/XVII cần được xem xét khẩn trương về tính hợp hiến:
- Điều 98 (khoản 1,2,3): Quy định mới về đoàn tụ gia đình.
- Điều 101 (khoản 1, mục a-b và khoản 3): Điều kiện hạn chế việc đoàn tụ.
- Điều 105 (khoản 1): Gia hạn thời gian quyết định hồ sơ lên đến 9 tháng.
- Điều 87-B (bổ sung): Hạn chế bảo vệ tư pháp.
Động thái này của Tổng thống không nhằm phản đối cải cách di trú, mà nhằm đảm bảo phiên bản cuối cùng của luật sẽ tôn trọng khuôn khổ hiến pháp Bồ Đào Nha và bảo vệ quyền lợi của mỗi cá nhân.
Kịch bản tiếp theo và ý nghĩa pháp lý
Hiện tại, Tòa án Hiến pháp sẽ tiến hành xem xét các điều khoản này. Nếu phát hiện bất kỳ điều khoản nào vi hiến, luật sẽ được gửi trả lại Quốc hội để sửa đổi. Ngược lại, nếu toàn bộ luật được giữ nguyên, Tổng thống có thể tiến hành ban hành.
Dù quá trình này có thể làm chậm lại tiến độ lập pháp, nhưng nó lại củng cố sự ổn định và minh bạch của hệ thống pháp luật Bồ Đào Nha, khẳng định các cơ quan dân chủ tại đây hoạt động độc lập và công khai.
Luật mới tác động như thế nào đến nhà đầu tư Golden Visa Bồ Đào Nha?
Theo tham vấn chuyên môn từ các Hãng Luật danh tiếng tại Bồ Đào Nha, Casa Seguro nhận thấy rằng những thay đổi mới nhất được Quốc hội thông qua đã loại trừ rõ ràng các nhà đầu tư Golden Visa khỏi những ảnh hưởng đến các loại thị thực khác, đặc biệt là những quy định mới về đoàn tụ gia đình.
Trong khi quá trình này đang diễn ra, luật hiện hành vẫn có hiệu lực. Tất cả các thủ tục nhập cư, đoàn tụ gia đình và đơn xin giấy phép cư trú vẫn tiếp tục được xử lý theo các quy định hiện hành của Luật số 23/2007. Do đó, ở giai đoạn hiện tại, chúng tôi chưa nhận thấy bất kỳ tác động nào đến chương trình Golden Visa, chương trình này vẫn được bảo vệ và tiếp tục hoạt động theo khuôn khổ pháp lý hiện hành.
Casa Seguro sẽ tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến này và cung cấp thông tin cập nhật kịp thời đến tất cả khách hàng và đối tác. Nếu quý nhà đầu tư có bất kỳ câu hỏi nào về việc này có thể ảnh hưởng đến các thủ tục hiện tại hoặc sắp tới của mình, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết.
